1. LÝSING Á VERKEFNI/VERKEFNUM, AÐFERÐARFRÆÐI OG NÁLGUN (a defined process of investigation): 

Sviðsverkið Eden var frumsýnt á Listahátíð í Reykjavík í júní 2024, en samanlagt voru tvær sýningar sem uppselt var á. Verkið var sett upp aftur í maí 2025, samtals tvær sýningar. Í Eden þá skapa Nína Hjálmarsdóttir og Embla Guðrúnar Ágústsdóttir hinsegin fötlunarparadís og, með sköpunarsöguna úr Biblíunni að leiðarljósi, máta sig við ákveðin viðmið og ákveðnar hugmyndir um líkama,- og afmá þannig tvíhyggjuna milli fatlaðra og ófatlaðra, konu og karls, og manns og náttúru. 

Verkið var unnið í samsköpun en aðrir meðlimir hópsins eru Gréta Kristín Ómarsdóttir dramatúrg, Rósa Ómarsdóttir danshöfundur, Ronja Jóhannsdóttir tónskáld og flytjandi, Tanja Huld Levý & Sean O’Brien sviðsmyndahönnuðir, og Davíð Freyr Þórunnarson framkvæmdastjóri. 

Eden þýðir paradís eða sælustaður og er þekkt fyrirbæri úr kristinni trú. Í Eden var aldingarðurinn þar sem Adam og Eva bjuggu saman og höggormurinn tældi Evu til að borða ávexti af skilningstré góðs og ills sem leiddi til þess að Guð henti þeim út úr garðinum. Einnig var unnið með aðrar sköpunarsögur, eins og Adam og Eva úr Paradísarmissi eftir John Milton, Askur og Embla úr norrænni goðafræði og svo sköpunarsögur höfundanna sem eru óhjákvæmilega hluti af sýningunni. Sköpunarsögur eru áhugaverður efniviður til að vinna með út frá reynsluheimi jaðarsettra hópa, því þær hafa haft mikil áhrif á allar formgerðir samfélagsins og valdið miklum sársauka. Sem dæmi þá er hægt að nota grunnhugmyndina um að Guð skapaði allt sem er gott, og spyrja sig hvað gerist ef við sköpum það sem okkur þykir gott, sem er róttækt fyrir hinsegin og fatlað fólk að gera. 

2. SAMHENGI OG FRAMLAG RANNSÓKNAR TIL FAGSVIÐS (leading to new insights): 

Eden var skapað fyrir hinsegin fólk og fatlað fólk og fólk af öðrum jaðarhópum. Það þýðir að fólk í hjólastól er með bestu sætin fremur en að sitja til hliðar. Það þýðir að sumar tilvitnanir í verkinu höfða beint til hinsegin fólks en ekkert endilega til allra sem eru í salnum. Markmiðið var að vera birtingarmyndin sem höfundarnir sáu aldrei á sviði þegar þau voru að alast upp. Verkið afmiðjar þannig norm samfélagsins og talar beint til þeirra sem falla utan þeirra, á hátt sem sjaldan sést á íslenskum sviðum. Sýningin er því ekki inngildandi, hún opnar ekki leikhúsið svo að hinsegin fólk og fatlað fólk komist fyrir inni í því, heldur byrjar sýningin á þeim, og horfir þannig út fyrir hefðir og venjur leikhússins á öllum stigum verksins. Um leið er verkið líka fyrir þau sem hafa kannski aldrei sett spurningarmerki við eigin kynveru, eigin líkamlega getu eða sitt hefðbundna kynlífsnautnahandrit. Verk sem þetta getur aukið víðsýni og skilning á reynslu jaðarsettra hópa, og jafnvel virkað sem eins konar lykill út úr þeim handritum sem ráðandi valdastrúktúr heimsins setur á allt fólk.

Rannsóknin sprettur út frá líkömum flytjendanna og líkömum áhorfenda. Áhorfendur eru með flytjendunum á sviðinu, geta setið á skærgrænum og bleikum þúfum, sem býr til nauðsynlega nánd. Crip tími og hinsegin tími móta ryþma sýningarinnar og leiðir áhorfendur þannig inn í tímaskyn sem er á forsendum flytjendanna og ólíkt tímans utan leikhússins. Eden er undir áhrifum frá samtímaverkum á sviði hinsegin- og fötlunarsviðslista, sem og nýjustu rannsókna á þessum sviðum. Höfundar verksins koma líka úr grasrótarkima hinsegin sviðslista á Íslandi, eins og búrleski og dragi, og tengir sýningin þannig þá senu við sjálfstæðu sviðslistasenuna. Bakgrunnur höfundanna er síðan í fræðum, Embla í félagsfræði og Nína í performansfræði, og fræðikenningar voru notaðar sem grunnur fyrir listræna sköpun verksins. Þá má nefna hugtök eins og erótík Audre Lorde, hinsegin náttúru Karen Barad og crip tíma Alison Kafer. 

3. MIÐLUN OG ÁHRIF (effectively shared):  

Á lokaæfingum beggja sýningartímabila voru sjálfboðaliðar frá Rauða Krossinum og nemendur Sviðslistadeild Listaháskóla Íslands ásamt starfsfólki/sjálfboðaliðum Listahátíðar Reykjavíkur. Taka skal fram að hópurinn sem kemur frá Rauða Krossinum er afar fjölbreyttur sé tekið mið af aldri, kyni og þjóðerni. Á fyrra sýningartímabili Eden komu gestir í gegnum Listahátið Reykjavíkur en verkið fékk frábæra umfjöllun og kynningu á miðlum hátíðarinnar enda seldist hratt upp. Á seinna sýningartímabili komu sýningargestir í gegnum Tjarnarbíó og tengslanet hlutaðeigenda. Verkið var kynnt á miðlum Tjarnarbíós, MurMur, ÖBÍ réttindasamtaka, Landsamtaka Þroskahjálpar, List án Landamæra svo e-ð sé nefnt.

Eden fékk mikil og góð viðbrögð frá áhorfendum Listahátíðar og hér eru umsagnir frá tveimur þeirra: 

„Takk fyrir að bjóða mér inn í Eden á svo fallegan hátt. Sjaldan hefur mér liðið eins vel í leikhúsi. Ég er mjög þakklát fyrir að geta setið til jafns við aðra og séð áhorfendur.“ [áhorfandi sem notar hjólastól.]

„Eden er ljóðrænt og áhrifamikið sviðsverk eftir ungt listafólk með brýnt erindi. Embla og Nína leiða áhorfendur inn í alltumlykjandi heim þar sem samfélagsnorm og hugmyndir um kyngervi og fötlun eru brotin niður á frumlegan hátt. Raddir sem hingað til hafa farið hljótt fá loks að heyrast og í Eden eru allir líkamar jafnir.“ [ófatlaður áhorfandi]

Eden fékk ágætis umfjöllun í fjölmiðlum en greinar birtust m.a. í Morgunblaðinu og var frábært viðtal við þær Emblu og Nínu í Lestinni á Rás 1. Annað stórt heilsíðuviðtal birtist í tímariti Hinsegin daga í ágúst 2024 þar sem erindi verksins við hinsegin samfélagið var ávarpað. Viðtökurnar voru líka góðar og ber þar að nefna rýni Sjafnar Asare fyrir Lestrarklefann. En inntakið í þeirri rýni er mikilvægi fjölbreytileikans á sviði. En undanfarin misseri hefur mikið farið fyrir umræðunni um fatlaða í sviðslistum og hvernig fatlaðir birtast í straumlínulaga leikhúsinu. Hér var þessari birtingarmynd ögrað.