4. CONCLUSIE
Dus, tot hoever kun je Suno, ChatGPT en Gemini een volledige musical (verhaal, muziek en lyrics) laten maken, zonder dat daar menselijke creativiteit aan te pas komt?
Mijn korte antwoord is: niet zo ver. Op het eerste gezicht lijk je met AI al best een eind te komen omdat het direct veel content genereert. Op de simpele vraag 'schrijf een verhaal' krijg je dus al meteen een zo goed als volledig verhaal. Maar zodra je echt meer in detail gaat treden, loop je al gauw tegen beperkingen aan.
Voor Suno zijn dat de volgende dingen:
- Je kunt in Suno geen lyrics of muziek aanpassen. Je levert één promt in, daar maakt Suno één ding van en daarna kun je dat niet meer aanpassen. Hierdoor ben je zeer beperkt in je creativiteit. Even een extra maat toevoegen, een akkoord veranderen of een lyric iets aanpassen is simpelweg niet mogelijk.
- Ook de informatie in de promts die je geeft wordt lang niet altijd goed overgenomen. Regelmatig is het bij mij bijvoorbeeld voorgekomen dat ik om een up-tempo nummer vroeg, maar een ballad kreeg. En bijvoorbeeld bij het nummer 'Two Kingdoms, One World - Reprise' vroeg ik om een a-capella nummer, maar kreeg meerdere versies waar toch piano of andere instrumentatie bij zat. Ook bij de vraag om ensemble nummers, wat in het genre musical veel voorkomt, pakt hij de promt soms wel, maar vaak ook niet.
- Daarnaast ben je qua stemmen en stemgeluid ook zeer beperkt. Je kunt niet kiezen welke stem je precies op je nummer wilt hebben.
Ook bij ChatCPT en Gemini loop je naar mijn ervaring tegen beperkingen aan. Zo blijven beide AI's, ook wanneer je zelf gedetaileerdere informatie toevoegt of vraagt, nog in vrij standaard verhaalstructuren en clichés hangen. Dramaturgisch zijn ChatGPT en Gemini hierdoor zeer beperkt. Met name als je kleine aanpassingen gaat maken, weten deze AI's niet altijd de eerder genoemde informatie goed te onthouden of mee te nemen, waardoor je bijvoorbeeld tegen dingen aanloopt als dat er ineens nieuwe personages geintroduceerd worden waar vervolgens weinig of niks mee gedaan wordt. Een voorbeeld hiervan zijn de personages Liora en Garrick. Die worden kort geintroduceerd en hebben op het einde van het verhaal ineens een belangrijke rol, maar veel verdieping in deze personages is er in de verhaalomschrijving niet. Ook het feit dat de profetie doet vermoeden dat de prins nog in leven is wordt even benoemd en zou een spannende ingang voor het vervolg van het verhaal kunnen zijn, maar daar wordt vervolgens niks meer mee gedaan. Zo zitten er meerdere dingen in het verhaal waar ik door ChatGPT en Gemini eerder vragen over kreeg dan dat ze vragen beantwoordde.
Los van deze beperkingen, ga je er toch ook niet helemaal onderuit komen dat, met name als kunstenaar, er altijd menselijke creativiteit aan je proces te pas zal komen. Ik merkte dat op de momenten dat ik niet met de AI's bezig was, ik soms toch ideeën voor scènes of personages kreeg, die ik vervolgens in het verhaal verwerkt wilde hebben. Dat, in combinatie met dat zodra je veel informatie hebt je ook keuzes moet gaan maken, maakt dat je AI niet 100% zijn gang kunt laten gaan zonder dat er menselijke creativiteit aan te pas komt.
Dus welke waarde heeft AI in het schrijven en componeren voor musicaltheater, en welke heeft het niet? Voor de eerste ideeën omtrent muziek, lyrics, verhaal, personages, etc. kom je met AI aardig ver. Ik zou daarom zeggen dat het als inspratiebron zeker bruikbaar is, en kan het me voorstellen dat het van waarde zou kunnen zijn als je als schrijver/componist bijvoorbeeld een nieuwe of andere kijk op je materiaal wilt, of even vast zit in een writer's block. Maar daarna houdt de toevoeging van AI op je creatieve werk ook wel op.
Waar ik tijdens dit proces veel aan heb moeten denken is één van de drie regels van musicalcomponist Stephen Sondheim: God is in the details. Om een verhaal en muziek te schrijven wat in deze tijd als nieuw, verrassend en spannend wordt ervaren, zijn de details van groot belang. Naar mijn ervaring zijn het juist deze details die voor een groot deel nog ontbreken in AI op dit moment.