Arjen Mulder
Ephemeral art is made in memory of someone whose mortality the artist wishes not to outdo but to honor in the transitoriness of the work. The piece sacrifices its stability for the sake of a living memory of someone who is lost forever. From then on, that person’s life takes place in us, the viewers, or rather the participants in the work of art and the memory. Remembering is something you do with your body, like loving. Ephemeral art does not entrust it to external forms of memory, such as photographs, representations and memorabilia. Only the flesh is mortal. Only in our bodies are we able to share each other’s powerlessness. Might be interesting for my own research; dissecting as a performative act.
Wieteke van Zeil 'Hoe zwarte modellen in de Nederlandse kunst verschijnen'
Soms is iets onzichtbaar, ook als het recht voor je neus staat. De kunst is ervan vergeven. Een zwarte bediende in een familieportret. Een slavin naast een koopman. Een bediende van een witte courtisane. Natuurlijk zijn ze er wel. Maar ook weer niet; als je de beschrijvingen van kunstwerken in sommige musea en boeken leest, zou je soms denken dat ze niet bestonden. Als alle personen worden geduid en beschreven wordt op een schilderij behalve die ene donkere persoon, dan wordt die ene langzaam onzichtbaar. Wel afgebeeld, niet opgemerkt.
Het staketsel van de Westerse kunstgeschiedenis dat sinds de 19de eeuw is gebouwd, bibliotheken en musea vol, heeft sommige mensen eruit gefilterd. Dat ging heel subtiel, door aandachtsberoving. Maar het tij is aan het keren. Er ontstaan nieuwe perspectieven op oude meesters, waardoor onder andere de aanwezigheid van de zwarte mens in de Westerse schilderijen in het licht komt.
Musée D’Orsay maakt nu met de tentoonstelling Le Modèle Noir een spectaculaire inhaalslag met de geschiedenis, door de zwarte modellen op Franse schilderijen alle aandacht te geven. Met secuur archiefonderzoek werd zoveel mogelijk achterhaald over hun identiteit én wordt nauwkeuriger gekeken naar hun betekenis in de voorstelling. ‘Model’ heeft hier een dubbele betekenis: als de figuren die zijn afgebeeld, en als voorbeeld. Nu sommigen een naam hebben gekregen, zijn zij ook rolmodel voor de vrije zwarte burgers in de Franse samenleving net na de afschaffing van de slavernij.
Zoals Madeleine. Bij de entree van de tentoonstelling hangt ze pal tegenover de twee originele verklaringen van de afschaffing van de slavernij. Twee, omdat eerst in 1794 de slavernij werd afgeschaft in Frankrijk, toen Napoleon de boel kwam terugdraaien in 1815, waarna er in 1848 pas definitief een einde aan de slavernij kwam. Madeleine werd geschilderd als vrije Franse burger in 1800. Hier in de tentoonstelling is Madeleine een icoon, en terecht. Het is een historisch monument; de uit Guadeloupe afkomstige vrouw kijkt ons recht aan, in een lege, lichte ruimte. Ze draagt kleding in drie kleuren, het rood, wit en blauw van de Franse vlag; een symbolisch beeld van vrijheid. Ze is half gekleed, wat wij nu als exotiserend zouden kunnen beschouwen - waarom tieten in een waardig portret? – en toch is ze er, kijkt ze ons recht aan vanuit het verleden, en heeft ze een naam. De vrouw die haar schilderde, de adellijke Marie Guillemine Benoist, was haar werkgeefster. Beide kregen niet veel aandacht in de geschiedenis. En nu is er grond voor erkenning.
Quinsy Gario & Mina Ouaouirst
The obscureness of Saint Maurice’s journey and Dutch-Latvian colonial relations through the Amsterdam shipyards reflect complex histories from which one could learn how to attempt to repair colonial damage. By highlighting such overlooked past relations, the work stimulates viewers to critically contemplate transcultural memory as a means to repair gaps in history writing.
Kara Walker
known for her candid investigation of race, gender, sexuality, and violence through silhouetted figures
Carl Beam
Beam works in a variety of media to explore the tensions between Western and Aboriginal relations. Through his work Beam integrates personal memory with issues related to the environment, brutality, and a rethinking of the ways histories are told.
Jin-me Yoon
Addresses the social and historical narratives, constructions and representations that surround questions of identity. Drawing on the necessary but problematic labels she bears and is yet not bound to. Works such as Souvenirs of the Self and Unbidden deal with interrelated questions of identity, memory, place and displacement.
Stan Denniston
His works employ the photographic image as a component, either to be paired with another image or accompanied by text. His work revolves around the themes of travel, memory and representation. For a decade, beginning in the late 1980’s, he explored the idea of photography as very unstable evidence to the extent even of being fiction.