'Het valt mij op dat voor deze jongeren de tijd zo snel gaat, ze zijn alweer met iets anders bezig. Die dynamiek is een potentieel lastige om een commoning praktijk op te bouwen.'
(persoonlijke aantekening, n.a.v. workshop 22 maart 2024)
Het onderzoeksproces was vaak zoeken. Ook naar de rol van een lectoraat in relatie tot het werken met jongeren. Ook de fysieke en mentale afstand tussen Fontys Academy of the Arts en Reeshof is stoeien door de beperkte tijd. Toch denken we deze vorm te hebben gevonden in de samenwerking met partners, jongeren en docenten in een commoning praktijk. Voor 2024-2025 willen we meer ruimte geven aan het zoeken zelf en ook meer aandacht geven aan onze eigen rol.
'Ik heb een teken- of knutselschool gemaakt. En ook een andere dierentuin. En ik heb een bioscoop gemaakt. En een hotel, en een restaurant, en een zwembad, heb ik ook gemaakt.'
Tekening en citaat jongere 8 maart 2024
Echter tijdens gesprekken met betrokkenen in Reeshof en het voorbereiden van subsidieaanvragen dreigen deze alternatieve perspectieven vrij smal vanuit jongerenparticipatie te worden opgevat. Namelijk met als doel jongeren een stem te geven in de wijk. Toch willen we verder gaan dan dat. Dit is een belangrijk dilemma waar we in 2024-2025 mee gaan stoeien. We concluderen na dit half jaar dat het lastig is om het een artistic research te laten zijn zonder fictie. We hebben de fictie nodig om te kunnen ontsnappen aan politieke jeugdparticipatie en verder te komen dan meningen van jongeren verzamelen. Een gedeelde activiteit, zoals tijdens de workshops, helpt om de fictie te stimuleren.
Waar willen we ons op richten als onderzoekslijn? Willen we ruimte voor alternatieve perspectieven door de ogen van jongeren creëren in Reeshof? Of willen we samen met jongeren, docenten en partners zorgen dat er meer fictieve perspectieven in Reeshof een plek krijgen?
Vragen voor 2024-2025.
In dit DIY zine vindt u een reflectie op dit eerste half jaar van de onderzoekslijn jeugd door onderzoekers Carlijn Veld, Juriaan Achthoven en Mirjam van Tilburg.
Vaak als we deze eerste honderd dagen in Reeshof kwamen, regende het. Het viel ons op dat er geen goede plekken waren om met elkaar te praten of te werken. We waren veel afhankelijk van anderen, zoals de docenten van de school, in de wijk. Dat maakte het eigen maken van de plek lastig.
Op deze kaft zijn de plekken genoemd die de jongeren misten in Reeshof. Hieronder twee van de acht tekeningen hierover.
'Ik heb een dierentuin en een pretpark, plekken om te studeren, een studio waar je kan editten, filmen en green-screen kan gebruiken. Het Reeshofpark heeft een grote speeltuin, maar echt groot groot. Meer coole kunst op de muren. Meer chillplekken. Veel meer winkels: Action, bios, HEMA, een grotere bieb. Ik denk dat er ook meer flats zijn. Meer kunstplekken. Meer sportplekken. Meer plekken waar je muziek kan leren of studeren. Een groot klimbos. En meer groen.'
Tekening en citaat jongere 8 maart 2024
Commoning praktijk
Hoe onderzoek je samen met jongeren in een commoning praktijk? De vorm en inhoud van de activiteiten van de onderzoekslijn worden in co-creatie en op gelijkwaardig niveau met jongeren, architect, docenten en cultuurcoach ontworpen, want we willen ruimte creëren voor het perspectief van jongeren. Dat leidde in dit eerste half jaar tot grote betrokkenheid van de jongeren. Ze eisen op de hoogte te worden gehouden, ze wilden serieus worden genomen en zagen duidelijk het verschil met onderwijs.
Idealiter zijn deze jongeren de changemakers van de toekomst voor Reeshof. We willen ons ontwikkelen van co-creatie naar een artistieke commoning praktijk.‘Commonisme’ (Gielen & Dockx, 2018) is een sociologisch concept dat uitgaat van het gemeenschappelijke. Niet de economische markt, noch de overheid staan centraal voor het aandrijven van maatschappelijke transitie, maar onze cultuur. Een common (in het Nederlands 'meent’) is een ruimte naast de private en de publieke ruimte. Commoning praktijken gaan niet over eigenaarschap maar over samen zorgdragen voor het ‘gemeen’. Dit kan een materiële bron zijn, zoals water-irrigatie of volkstuinen, of een immateriële common zoals een gemeenschappelijk verhaal of interactie. Commoning praktijk is hard werken, niet altijd vind je elkaar. In immateriële commons is de verbeelding van de toekomst een katalysator. In ons geval is het common: fictieve en alternatieve perspectieven op Reeshof
Tijdens de workshops in maart 2024 maakten we gebruik van een kaart van Reeshof om hierop verschillende perspectieven met acht jongeren tussen 13-15 jaar te verkennen.
- De jongeren bekijken het stadsdeel vooral vanuit het perspectief van betaalbare eetgelegenheden. Dit is voor hen de plek om elkaar te ontmoeten.
- We merkten tijdens gesprekken dat het ook vaak ging over risico’s en vrije ruimte. Het past bij de leeftijd (13-15 jaar) dat deze jongeren zich vaak afvroegen ‘Waar zit gevaar en waar zit vrijheid in deze omgeving.
- De jongeren waren erg betrokken bij Reeshof, gesprekken gingen over gelijkwaardigheid en welzijn in het stadsdeel.
- De jongeren vonden het lastig om vanuit fantasie te werken, bijvoorbeeld vanuit de vraag Hoe ziet Reeshof eruit over 250 jaar? Tegelijkertijd brachten ze wel steeds ‘gekke associaties’ in. Daar zit ook een koppeling naar fictie, zoals met tv-serie Thundermans.
Fuck de woonkamer
Op 7 december 2023 organiseerde de onderzoekslijn jeugd een rondetafelgesprek met experts in het werkveld. Voor ons is deze avond belangrijk geworden, omdat deze heeft onderstreept dat Reeshof een context heeft met relevantie en urgentie die aansluit bij de het lectoraat Artistic Connected Practices. Dat niet alleen, we vinden elkaar in het motto: ‘Fuck de woonkamer’, oftewel een gedeeld gevoel van activisme om iets te veranderen in Reeshof voor jongeren. We sparden met hen over de onderzoeksstrategie, (deel)vragen, potentiele partners en risico’s.
Reeshof wordt ook wel de anus van Tilburg genoemd. En dan is deze plek in het Reeshof park het middelpunt ervan. Dit is ook de plek waar architect Remco van den Broek zijn ontwerp voor een culturele ontmoetingsplaats Raisehof situeert. De jongeren hadden er op 22 maart 2024 weer een andere associatie oftewel fictief perspectief op: Heksensoep.