**Nostalgie is een kernwaarde van vaporwave. Vaporwave kenmerkt zich kortgezegd door retro-futurisme, glitch art en 80s/90s pop culture. Met de combinatie van deze digitale aesthetics, en soms wat dromerige muziek, is het in staat om een landschap te creeeren dat zowel een futuristisch als ouderwets gevoel oproept. Een half-fantasie waar herinneringen aan een rooskleurig verleden botsen met de onzekerheid van de toekomst.
Eerste presentatie om onderzoeksthema te presenteren. Ziet er rommelig uit omdat de presentatie animaties bevat.
Maar wat betekent nostalgie voor mij? Nostalgie, zoals ik deze hedendaags defineer, ervaarde ik 9 jaar geleden voor het eerst. dat was tevens ook de introductie tot het genre Vaporwave. Ik kwam deze playlist per toeval tegen op Youtube, en zodra dit nummer startte (vanaf 1:08 in de video rechts), voelde ik iets van binnen wat ik nog nooit eerder had gevoeld, of in ieder geval herkend. Nu al die jaren later, is dat voor mij het gevoel (of de mengelmoes ervan) dat ik nostalgie noem.
Door het beluisteren en bekijken van vaporwave ervaarde ik nostalgie, niet naar het afgebeelde verleden, maar de toekomst die toentertijd werd beloofd. Het optimisme wat hiermee gepaard ging. Ik vind niet dat je kan zeggen dat "vroeger alles beter was", maar voor mij voelt het wel alsof de maatschappij (misschien verblind door hyperconsumentisme) gedreven werd door optimisme, en de wil om goed te doen.
Voor mij betekent nostalgie het conflict tussen genegenheid en vervreemding. Het is een gevoel die ik kan aanwijzen in mijn lichaam. Ik geloof dat het een gemoedstoestand is waarin veel te ontdekken valt.
Wat mij prangt, is dat nostalgie altijd over het verleden gaat. Bij mij ontstaat dan de vraag of deze emoties en gevoelens en wijze van associeren ook ingezet kunnen worden voor kwesties die in het nu afspelen, en die over de nabije toekomst gaan. (in plaats van het verleden). Kunnen wij niet nu al nostalgisch worden voor schoon drinkwater, terwijl wij daar nog toegang tot hebben?
Nostalgie fascineert mij zo omdat het een sterke emotie is. Iedereen heeft zijn eigen opvatting erover, en zijn eigen triggers om zich nostalgisch te voelen. Ik heb onderzoeken gelezen die suggereren dat nostalgie een breed scala aan sociale functies heeft. Die lopen uiteen van sociale verbindtenis, tot het geven van nut aan het leven. Deze reiken verder dan de Westerse cultuur, en wordt ook geobserveerd in andere grote cultuurgroepen. (bron)
Nostalgie is een hydra met vele hoofden. Het is een woord met veel verschillende definities. Nostalgie is een leenwoord uit het Frans. Vroeger was nostalgie echt een synoniem van heimwee, maar omdat de Fransen ook hun eigen letterlijke vertaling hadden van het Duitse 'heimwehn' (mal du pays), bestonden er 2 synoniemen naast elkaar. Nostalgie onderging vervolgens de verschuiving in betekenis van 'verlangen naar thuis' naar 'verlangen naar vroeger'. Dat is de enige betekenis die wij nu in Nederland hanteren. (bron)
Waarom is dit belangrijk? Ik denk, omdat actuele kwesties pas een breekpunt hebben in de toekomst, dat het voor veel mensen alsnog een 'out of sight, out of mind' kwestie is. Hierdoor zullen veel mensen niet de directe wanhoop en urgentie voelen die gepaard kan gaan met actuele kwesties. Kunnen wij niet meer waarde zien in de dingen die wij nog hebben, en ernaar lonken? Terwijl wij het nog tot onze beschikking hebben.
Centrale vraag:
Hoe kan ik vanuit mijn werk iemand de conflicterende gevoelens van genegenheid en vervreemding laten voelen, ten aanzien van actuele kwesties?
Ik wil onderzoeken of ik met mijn werk mensen die wirwar aan gevoelens kan laten voelen, om hen op deze manier uit te nodigen tot reflectie over hedendaagse problemen. Hier ben ik al langer mee bezig. Vorig jaar heb ik voor CTS onderzoek gedaan naar Vaporwave, en hoe je haar instrumenten kan gebruiken als ontwerper. Toen was ik al bezig met zoeken naar vervreemding en genegenheid door de werken die ik heb gemaakt ervoor.
De highlight is een techno-futuristische hologram van Wilders (zie links). Ik wilde inspelen op de verkiezingswinst van Wilders. Het narratief dat ontstond is een parallel getrokken realiteit waarin Wilders een dictatoriale rol heeft aangenomen, waar technologie meer in lijnl igt met verwachtingen uit de 00’s. (De nationale televisie zender van Noord-Korea diende ook als bron van inspiratie hiervoor.) Dit onderzoek heeft zich uiteindelijk vertaald in waar ik nu dagelijks mee bezig ben: Het Weerkanaal. Ook met HWK probeer ik de vervreemding op te zoeken door actuele weer in een 25 jaar oud jasje te stoppen. Aan de andere kant kan de combinatie van de rustige muziek en tempo van de video een gevoel van genegenheid geven.
Ik wil deze gevoelens oproepen wanneer de kijker naar een actueel probleem kijkt. Wat als je je in een wereld waant waar geen drinkwater meer tot onze beschikking is? Hoe kan je nostalgisch kijken naar het gegeven drinkwater. Je voelt je genegen omdat het drinkwater zo fijn en normaal was, maar je voelt ook vervreemding omdat in deze wereld geen drinkwater meer is. Op deze manier zet je de kijker aan het denken over drinkwater. We stevenen af op een toekomst zonder drinkwater, maar deze toekomst voelt nog ongrijpbaar en ver weg. Door deze toekomst te schetsen, wil ik de kijker bewust maken van dit feit. Door de conflicterende gevoelens op te roepen bij de kijker wil ik een diepere emotie oproepen, waardoor de kijker intensiever over de kwestie nadenkt en hij zo meer indruk maakt.
Kan nostalgie een diepere emotionele connectie tot actuele maatschappelijke kwesties aanwakkeren? En hoe kan deze connectie worden gemeten of waargenomen?
Local58 is een doorlopend project van Kris Straub. Het hoort thuis in de genre analog horror.
Onderstaande video is misschien wel mijn favoriet.
Deze journal is erg relevant voor mij als bron. Het kijkt namelijk naar nostalgie vanuit verschillende culturen, en probeert daar verbanden in te leggen. Ook bespreekt deze journal de sociale functies die nostalgie kan hebben, veel daarvan was ik zelf nog niet eerder tegengekomen.
Wat dit interessant maakt is dat ik specifiek op zoek ben naar de associaties genegenheid en vervreemding, en deze journal licht toe dat er "verschillende soorten" nostalgie zijn. Nog interessanter is dat er wel een zelfde soort fundering voor nostalgie als begrip is tussen de verschillende culturen. Dat maakt dat nostalgie verder gaat dan een cultureel begrip, en dat het inherenet is aan menszijn. Met deze journal kan ik misschien meer duidelijkheid scheppen over welke triggers wel en niet zouden kunnen werken om de gevoelens op te roepen die ik graag wil zien.
Dit boek, geschreven door cultuurtheoreticus Svetlana Boym gaat op verschillende manieren in op nostalgie. Het bevat historische verhalen en analyses, filosofische essays, haar persoonlijke herinneringen als Russisch-Amerikaan, en het benadert nostalgie vanuit de context van meerdere Europese steden die een tijd van communisme hebben doorstaan. Ik denk dat dit boek nostalgie vanuit een hoek benadert waar ik zelf niet snel toegang tot heb, en waar ik misschien ook niet snel aan zou denken. De combinatie van nostalgie in de geschiedenis, en in het nu, maken het dat het een waardevolle bron is voor mij. Ook sluit het hebben van nostalgie naar een communistische tijd heel goed aan op mijn zoektocht naar vervreemding. Deze combinatie is alles behalve voor de hand liggend, maar mede daarom des te interessant.
The Lernaean Hydra by Sebastian Chaumeton
Deze kwam ik tegen tijdens mijn zoektocht naar een geschikte hydra voor deze presentatie. Ik vond toen per toeval deze gemaakte hydra van Sebastian Chaumeton (BA Fine Arts). De overall look en feel van de afbeelding hebben elementen weg van vaporwave en nostalgische herinneringen. Het beeld is vervreemdend omdat je ergens wel de mythologische hydra erin kan herkennen, maar het staat er ver genoeg van af. De nostalgische figuren roepen een gevoel van herkenning op, en in het verlengde misschien genegenheid. Dat maakt deze bron geschikt voor mijn onderzoek.
I think, therefore I am (Maarten Baas), is een installatie van tientallen beeldschermen met korte fragmenten waarin je telkens een ander persoon I Think ziet/hoort zeggen. "Het varieert van nieuwsbeelden van Elon Musk tot een interview met Bob Dylan maar ook Kermit de Kikker en een anonieme vlogger komen voorbij. I think kan zowel ‘ik denk’ als ‘ik vind’ betekenen, waarmee een tijdgeest wordt vastgenagelt waarin ondoordachte meningen voor feiten doorgaan. Ik vind dus ik besta. En alle meningen klinken even hard, waardoor uiteindelijk slechts een kakafonie aan geluiden klinkt. Een monotone ruis die het denken belemmert."
Ik heb deze installatie zelf bezocht in het Voorlinden museum. Omdat ik van tevoren geen curatoriele tekst had gelezen, ging ik er blind in. Ik heb wel een kwartier in die ruimte gestaan en om mij heen gekeken naar alle verschillende fragmenten.
Dit werk inspireert mij met name door de uitvoer, de belevenis. Het gebruik van al die felle schermen, in een afgesloten gang, met zoveel geluidsbronnen. Het maakt dat je in een soort onweerwolk stapt. Ik voel hier zowel rust als chaos, waardoor ik een beetje bevries. Maarten heeft een installatie gemaakt waar je echt induikt, en waar je jezelf in zou kunnen verliezen. Ondanks de chaos, ontstaat er ook een herkenning; je herkent veel mensen van de fragmenten, soms herken je zelfs wat fragmenten. Je probeert de geluiden te isoleren en te focussen op waar je precies naar kijkt, maar dat lukt niet door alle andere geluidsbronnen. Toch is er 1 ding wat maar blijft terug komen, namelijk 'I think'. Het bekritiseert een actuele gemoedstoestand. "ik vind dus ik besta". En het doet er alles aan om je dat te laten weten. Als het gaat om immersiviteit, is dit werk een grote bron aan inspiratie.
NEWS AT 11:
Dit is een vaporwave album, uitgebracht in 2016 door 猫 シ Corp, wat de dag van 9/11 omvat in een audio format. Het wordt beschreven als iets wat doet voorstellen alsof 9/11 nooit gebeurt is, of anderzijds een normale dag is als alle andere. Er zijn veel lijnen te trekken tussen het album, en de dag zelf. Er worden in de eerste helft veel audio-fragmenten gebruikt van de live nieuwsuitzending die op die dag plaatsvond. Als je de uitzending zou terugkijken van die dag, zal je merken dat reclames van minuten voor de aanslag verwerkt zijn in de muziek.
De tweede helft van het album (wat volledig bestaat uit muziek van "The Weather Channel") probeert het moment van de aanslag uit te rekken. De wereld was op dat moment compleet aan het veranderen, maar dat kan je niet in de muziek terughoren. Ik vergelijk dit meestal met het Zwanenmeer, toen deze dagenlang werd uitgezonden in de Sovjet-Unie toen deze viel, haast als een soort ontkenning voor wat er op dat moment gebeurde.
Dit album inspireert mij omdat het in staat is om puur met muziek en geluidsfragmenten een heel narratief te scheppen. En dat werkt nog sterker als je de context weet, namelijk de aanslag. Het album kent vele diepe lagen. Je hebt lang niet alles door als je het album één keer beluisterd hebt. Tot op de dag van vandaag kom ik nieuwe dingen tegen in de muziek.
CAMERON'S WORLD: (Deze site is het bezoeken waard!)
Deze website wordt door de makers ook wel "A love letter to the Internet of old" genoemd. Het is een web-collage van tekst en plaatjes die zijn overgenomen uit de gearchiveerde Geocities pagina's. Geocities was een dienst waar iedereen gratis een website kon maken. Waar wij tegenwoordig voornamelijk interacteren met advertenties en gesponsorde content op het internet, was vroeger ruwe zelf-expressie veel meer de norm. En daar is deze website een eerbetoon aan. Super inspirerend, vind ik, want het is een bijzondere tijdcapsule. Wederom iets waarvan ik vind dat het erg immersief is. Dit werk belichaamt voor mij waar ik het eerder over had deze presentatie; het optimisme onder de mensen. Het is niet vervreemdend, maar wel genegen.