Arijan is een oud klasgenoot van mij op de academie. Documentaire fotograaf met een sterke visie op fotografie. Met hem ben ik in gesprek gegaan over wat de kracht van fotografie is, wat het voor hem heeft gedaan en wat hij wilt meegeven aan andere fotografen. In de tekst hiernaast deelt hij zijn ideeën met mij.
Het idee dat je als fotograaf niet alleen maar hoeft te gaan fotograferen maar dat theoretische kennis je foto's kan versterken is een mooi idee. Dat je weet hoe je onderwerp in elkaar steekt en hoe je je verhaal dus op beeld kunt overbrengen. Vooral in het gebied van documentaires denk ik dat het belangrijk is dat je meer weet dan alleen de foto's maken. Voor Arijan zit de kracht van fotografie de wereld leren kennen en begrijpen zodat je een directe connectie ervaart met hetgeen wat je fotografeert.
Fotografische beelden hebben een enorme impact op de maatschappij, zoals blijkt uit de geschiedenis van de fotografie, een onderwerp dat we zojuist hebben besproken. Naast de invloed van beelden zelf, kan ook het beoefenen van fotografie als activiteit impactvolle resultaten bieden voor individuen binnen de maatschappij.
In dit verband wil ik inzoomen op twee stromingen binnen de fotografie: community fotografie en fotografie als onderzoeksmethode. De tweede stroming heb ik zelf gebruikt in mijn afstudeeronderzoek.
1. Fotografie als histroisch document
Fotografie is een medium dat ons de mogelijkheid biedt om een moment vast te leggen en er een digitaal of fysiek object van te maken dat we lange tijd kunnen bewaren. Dit maakt het medium geschikt om momenten en informatie van generatie op generatie over te dragen.
Persoonijke verantwoordelijkheid van de fotograaf
Als fotograaf voel ik hierbij een bepaalde verantwoordelijkheid. Mijn artistieke praktijk draait niet om het exact vastleggen van de werkelijkheid, maar om het overbrengen van kennis op een abstracte manier. Mocht mijn werk generaties overleven (zelfs binnen mijn eigen familie), dan is het belangrijk om daar nu al rekening mee te houden.
Ik stel mezelf de vraag hoe mijn fotografie in de toekomst geïnterpreteerd kan worden. Dit betekent dat ik aandacht besteed aan ondersteunend materiaal, zoals tekst, om het doel van mijn werk te verduidelijken. Wat zegt het materiaal over mijn beeld? Hoe wil ik mijn beelden opslaan en conserveren? Op deze manier kan ik bijdragen aan historisch onderzoek in de toekomst. Door te fotograferen heb je de kracht om de geschiedenis van de toekomst mee te bepalen. Dit kan groots zijn, maar ook betrekking hebben op de geschiedenis binnen je eigen familie.
2. Vormen van een publieke mening
Denk hierbij aan het fotograferen van situaties die aandacht verdienen. Beelden van oorlog, klimaatprotesten, mensenrecht protesten of ander onrecht kunnen ervoor zorgen dat een grote groep mensen over de hele wereld een mening vormen voor het goede. Het creert bewustwording, empathie en een groot draagvlak voor verandering. Dit is voor fotograaf Misan Harriman dé kracht die fotografie in zich heeft en waar zijn fotografie om draait.
3. Sociale progressie
Fotografie heeft een bewezen vermogen om sociale verandering te bevorderen. Door krachtige beelden vast te leggen van sociale onrechtvaardigheden zoals armoede, discriminatie en ongelijkheid, kunnen fotografen bijdragen aan het vergroten van bewustzijn en activering van gemeenschappen. Deze beelden kunnen fungeren als een katalysator voor sociale bewegingen en het oproepen van maatschappelijke veranderingen.
4. Culturele kennis
Fotografie biedt een unieke manier om culturele diversiteit vast te leggen en te behouden. Door de lens van een camera kunnen fotografen niet alleen de schoonheid van verschillende culturen vastleggen, maar ook de tradities, gebruiken en levenswijzen die uniek zijn voor specifieke gemeenschappen. Dit draagt bij aan het behoud van cultureel erfgoed en bevordert intercultureel begrip.
5. Persoonlijke expressie en connectie
Voor individuele fotografen biedt het medium een krachtig middel voor zelfexpressie en het tot stand brengen van verbindingen met anderen. Door persoonlijke ervaringen, emoties en perspectieven vast te leggen en te delen, kunnen fotografen een diepgaande impact hebben op hun publiek en gemeenschap.
In het boek "Before They Pass Away" legt Nelson de nadruk op de urgentie om de diversiteit van culturen te bewaren voordat ze verloren gaan. Hij reist naar afgelegen gebieden over de hele wereld, van Papua Nieuw-Guinea tot Namibië, om de diversiteit en schoonheid van inheemse volkeren vast te leggen. Zijn foto's zijn vaak groots en indringend, en ze zijn bedoeld om kijkers aan te zetten tot nadenken over de waarde van culturele diversiteit in onze geglobaliseerde wereld.
Hoewel Nelson's werk kritiek heeft ontvangen vanwege het romantiseren van inheemse gemeenschappen en de complexiteit van hun hedendaagse uitdagingen soms over het hoofd ziet, blijft zijn toewijding aan het documenteren en eren van culturele diversiteit een belangrijke bijdrage aan het fotografische landschap. Zijn visie benadrukt het belang van empathie, respect en het behoud van culturele identiteit in een snel veranderende wereld.
Fotografische beelden hebben een enorme impact op de maatschappij, zoals blijkt uit de geschiedenis van de fotografie, een onderwerp dat we zojuist hebben besproken. Naast de invloed van beelden zelf, kan ook het beoefenen van fotografie als activiteit impactvolle resultaten bieden voor individuen binnen de maatschappij.
In dit verband wil ik inzoomen op twee stromingen binnen de fotografie: fotografie voor de maatschappij en fotografie als instrument voor het individu. De tweede stroming heb ik zelf gebruikt in mijn afstudeeronderzoek.
1. Ansel Adam
De fotografie van Ansel Adams van de Amerikaanse natuur, met iconische beelden van nationale parken zoals Yosemite, droeg bij aan de oprichting van het Amerikaanse nationale parkensysteem en de bescherming van wilde landschappen. Zijn zwart-wit landschapsfoto's werden een symbool van de Amerikaanse wildernis en inspireerden generaties om natuurbescherming serieus te nemen.s
De materiaiteit in fotografie gaat voor mij om de druktechnieken, papier en inkt keuze, presentatievorm, handmatige manipulatie en dimenties.
Als fotograaf heb ik een hele specifieke manier van mijn beelden tonen en delen met de wereld. Mijn beelden zullen zelden op wit papier aan de muur in een lijst hangen. Materialiteit is erg belangrijk, het geeft extra lagen aan hetgeen dat ik wil overbrengen. Daarnaast zorgt het voor een extra beleving door extra dimenties aan het werk te geven, geur toe te voegen, analoge druktechnieken toe te passen en goed na te denken over het materiaal waar je beelden op gedrukt worden.
Tijdens mijn zoektocht naar materialiteit ontdenkte ik de database OBJECT:PHOTO. Een initiatief van MoMA waar je een collectie beelden kunt vinden die gemaakt zijn tussen de eerste en tweede wereldoorlog. In deze tijd werd er actief gebruik gemaakt van zowel oude als nieuwe vormen van fotografie. In deze database kun je foto's mappen, kunstenaars linken aan elkaar, ontdekken welke materialen en technieken er gebruikt werden. Via deze website heb ik veel kunnen leren over oude druktechnieken die op dit moment zelden worden gebruikt zoals Ferrotype. Ook qua materiaal waarop gedrukt is door sommige fotografen ben ik geïnspireerd. Denk aan papier gemaakt van stro. Hier boven hebben we het al gehad over analoge fotografie en experimenteren binnen de fotografie. Voeg hier materialiteit aan toe en dan hebben we het voor een groot deel over mijn artistieke praktijk. En al de besproken informatie tot zo ver hebben mij geïnspireerd, niet alleen voor mijn eigen praktijk maar ook om de eindeloze mogelijkheden die fotografie bevat door te geven aan mede-fotografen, studenten en jongeren om mij heen.
2. Nick Ut
De foto's van de Vietnamese oorlogsfotograaf Nick Ut, waarin het napalmincident met het meisje Phan Thị Kim Phúc werd vastgelegd, hadden een diepgaande impact op de publieke opinie over de oorlog. Deze beelden werden wereldwijd verspreid en speelden een belangrijke rol bij het beïnvloeden van het beleid en het versterken van de anti-oorlogsstemming.
5. Sally Man portretten van haar kinderen
Sally Mann's intieme portretten van haar kinderen en het leven op hun boerderij in Virginia zijn niet alleen een uitdrukking van haar persoonlijke ervaringen als moeder, maar bieden ook een universele herkenning van de complexiteit van het menselijk leven.
Dit is mijn eigen werk. Het project heet rusteloos en zoals je kunt zien bevat heet veel materialiteit. Het werk is analoog en experimenteel. De lijnen die je ziet lopen van de afbeelding naar de thema's die we bespreken geven aan dat ik dat deel van mijn werk koppel aan het experimentele, analoge of materialeit.
Het werk bevat elementen uit de natuur zoals stenen en bloemen. De stenen zijn handmatig bewerkt en omzegeld met polaroids die ik in de natuur heb gemaakt. Dit heb ik gedaan aan de hand van de polaroid emulsion lift methode.
Het papier waarop je de bloemen en planten ziet heb ik zelf gemaakt met water uit het meertje waar ik heb gefotografeerd. Het papier is gemaakt van oud karton gemixt met kleine zaden van de bloemen.
De beelden zijn allemaal met polaroid of met andere analoge camera's geschoten. Dit werk bevat alle elementen waardoor ik mij aangetrokken voel tot fotografie of beeld. Al deze elementen geven een extra laag en ondersteuning aan het geen wat je wilt vertellen en leveren een belevenis aan de kijker.
Fotografie heeft de kracht taalbarrières te overstijgen omdat de beelden die gemaakt worden een directe vorm van communicatie zijn zonder het gebruik van taal. Beelden brengen verhalen, situaties en emoties over zonder dat er woorden voor nodig zijn. Hierdoor kunnen mensen met verschillende achtergronden en culturen op een fundamenteel niveau hier iets uit halen wat vaak hetzelfde is voor ons allemaal.
Beelden hebben het vermogen om direct op onze emoties in te spelen. Denk aan uitdrukkingen op het gezicht van mensen in een portret of een adembenemend landschap. We kunnen gevoelens ervaren die universeel zijn door een fotografisch beeld. Verwondering, woede, verdriet of blijdschap.
Esthiek is nog zo’n aspect wat op universeel niveau mensen kan aanspreken. Denk aan het gebruik van compositie, kleur, licht en schaduw die gebruikt worden in beelden. Vaak kunnen we dit wereldwijd waarderen.
Aan de andere kant van fotografie als universele taal, zou je ook kunnen pleiten dat fotografie géén universele taal is. Kort bespreek ik hieronder een aantal redenen.
We bespraken dat beelden een directe vorm van communicatie zijn, maar toch kunnen door verschillende culturele achtergronden beelden anders gewaardeerd of geïnterpreteerd worden. Denk aan symbolen of contexten die een betekenis hebben in een cultuur, die ze in andere culturen niet kennen. Denk aan iets wat mooi is en geaccepteerd wordt in de ene cultuur maar wat absoluut niet kan in een andere cultuur. Voor mij valt het idee dat fotografie op universele schaal hetzelfde geïnterpreteerd kan worden bijna in het niets. Cultuur is zo’n ongelofelijk belangrijke factor die we niet zomaar weg mogen denken. Ik denk dat fotografie als een soort universele taal gezien kan worden binnen een bepaalde gemeenschap maar dat we altijd in gesprek moeten gaan wanneer mogelijk om zo te testen of beelden echt op dezelfde manier worden gezien.
Ook moet je de juiste kennis en context kunnen kennen én begrijpen wil je een foto op de juiste manier begrijpen. Wanneer je kennis mist die op de foto afgebeeld is, kun je een heel ander verhaal creëren bij een beeld. Hierdoor verandert de hele betekenis. Dit is vooral heel belangrijk bij journalistieke fotografie.
Ook spelen individuele ervaringen een rol bij de interpetatie van een fotografisch beeld. Jij kunt iets heel anders meegemaakt hebben dan een ander persoon die naar hetzelfde beeld kijkt. Dit betekent dat jouw ervaring en de connecties die je legt met het beeld compleet verschillend kunnen zijn.
Voor mij betekent dit dat fotografie kenmerken van een universele taal bevat. Vooral omdat het een directe manier van communiceren is waarbij geen woorden nodig zijn. Ook het vermogen van het raken van emoties en het feit dat je met één beeld op wereldwijd niveau mensen kunt informeren en verbinden. Toch nemen de factoren interpretatie door culturele context, kennis en individuele ervaringen de overhand om het een universele taal te noemen.
Door deze kennis zo concreet naast elkaar te leggen zie ik ook in dat het medium ook een kracht bevat juist doordat het geen universele taal is. De reacties die je op foto’s zou kunnen ontvangen door deze te delen met verschillende culturen kunnen je ook nieuwe dingen leren over andere culturen. Dat maakt fotografisch beeld een middel om in dialoog te komen met elkaar en op deze manier te leren over elkaars culturen of persoonlijke ervaringen en ideeën.
Ethische aspecten fotografie
Als er foto’s gemaakt worden waarbij je mensen of onderwerpen schaadt, wilt niemand gefotografeerd worden. Wanneer je als fotograaf je beelden manipuleert en daarmee kijkers misleidt zonder ze hiervan op de hoogte te stellen, zullen kijkers fotografen niet meer vertrouwen. Wanneer je niet op een ethische manier met fotografie omgaat, kan het gebeuren dat we de hele fotografische industrie in gevaar brengen omdat de geloofwaardigheid verdwijnt.
Door rekening te houden met ethiek zorg je ervoor dat je fotografie op een positieve manier opgevat kan worden. Ook al is het onderwerp van je fotografie negatief beladen. Door je aan de ethische aspecten te houden, fotografeer je de wereld om je heen met respect en zorg je ervoor dat je niemand of iets schaadt. Je zult ook merken dat je je meer bewust wordt van de invloedt die je op anderen kunt uiten wanneer je doordacht aan het fotograferen bent.
Foto’s maken een onderdeel uit van hoe we de wereld zien. Wanneer je foto’s maakt en deze deelt met anderen, vorm je voor een deel hoe een ander de wereld ziet. Dit is natuurlijk super, maar het betekent ook dat je een hele verantwoordelijkheid draagt.
Vaak vergeten we hoeveel impact beelden kunnen hebben op de wereld omdat fotografie bijna een dagelijkse handeling is voor veel mensen. Daarom vind ik het belangrijk om dit aspect nog aan te halen.
Fotografie is een medium waar verhalen mee verteld kunnen worden, bewustwording onstaat, waar kennisoverdracht ontstaat en de geschiedenis mee vast wordt gelegd. Hoe dit ontvangen wordt door de kijker ligt van een heleboel factoren af. Op deze pagina besprak ik de factoren waar je als kunstenaar niet altijd genoeg mee geconfornteerd wordt. Althans dat merk ik om mij heen, aan de jonge nieuwe generatie beeldmakers om mij heen. Soms zitten we, inclusief ik zelf in een bubbel waarbij je foto's maakt daar een verhaal bij bedenkt en te weinig rekening houdt met externe factoren die invloed hebben op datgeen wat je wilt vertellen.
Aan de andere kant denk ik dat vrijwel iedereen die instaat is tot beeld consumeren, in de westerse wereld elke dag met honderden al dan niet duizenden beelden wordt geconfronteerd. Bewust of onbewust. Ik dat het een belangrijke zaak is dat zowel producenten als consumenten van beeld zich bewust zijn van de verschillende factoren, gevaren en contexten die ervoor zorgen dat je een verhaal, gedachte of idee vormt bij een beeld. Wanneer je hier niet bewust van bent kun je misleid worden of door het gebrek aan kennis een verkeerde interpetatie geven aan het beeld wat je aan het consumeren bent.
Deze pagina is een samenvatting van de theoretische kennis, eigen gedachten en voorbeelden die ik heb opgedaan. Deze kennis heb ik mee genomen naar mijn werkveld. Op de volgende pagina heb ik een overzicht gemaakt van waar en hoe ik deze kennis heb meegenomen.
Mocht je nog aanvullende perspectieven/bronnen/thema's hebben die ik kan toevoegen aan deze pagina dan ontvang ik die graag via: darnishadaniel@gmail.com