7. Terminologie

5. Conclusies

0. Start

6. Bronnen

4. Begeleiding

3. Onderzoek

2. Literatuurstudie

1. Inleiding

Struikelblok

Op 17 maart heb ik de beslissing moeten maken om van mijn oorspronkelijk plan af te stappen en mijn onderzoek grondig bij te sturen. De redenen zijn uiteenlopend:

• Geen akkoord met directies verkregen om het experiment uit te voeren.
• Proefpersonen schoten niet in actie.
• Ik ben zelf arbeidsongeschikt geworden door een burn-out.

Na een gesprek met Carry (docent Fontys) en mijn studiecoach Paul ben ik op de piste gekomen om een ontwerpgericht onderzoek uit te voeren. Na de research day van 18 maart ben ik dan ook als een bezetenen dit beginnen uitwerken.

Remco is mijn zoon en leerling in 1A STEM op MOSA-RT te Neeroeteren. Daarmee valt hij perfect binnen mijn doelgroep. 

Ik heb Remco gefilmd tijdens dat hij MuziSnap aan het testen was. Hij gebruikt een Meta Quest 2 hiervoor. Ik heb zijn bril zo ingesteld dat zijn beeld naar de laptop gecast wordt en deze heb ik dan verbonden met de televisie.

OPMERKING: Dit is eigenlijk hetzelfde experiment als hetgeen wat ik de testklassen heb uitgevoerd. 

Leerlingen gaan nu aan de slag in de virtuele wereld.

Ze kunnen deze benaderen doormiddel van een URL in te typen of door de onderstaande QR-code te scannen.

In deze fase ben ik zeer benieuwd of er een wijziging is in de motivatie van de leerling? 

Wat me ook bezighoudt is de vraag of ze de leerkracht en het vaklokaal gaan missen?

Onder: QR-code om de ruimte binnen te gaan.

Links: PDF voor de leerlingen met een beknopte uitleg over wat er van hen verwacht wordt. Ik heb er een loting aan vastgekoppeld om meer respondenten te verkrijgen.

Rechts: Deel 1 van de vragenlijst.

In deel 1 van de vragenlijst wordt er gepolst naar hoe de leerlingen hun huidige muzieklessen ervaren?  Is er een vaklokaal en wordt er voldoende gemusiceerd? 

Hoe ziet de leerling zijn gameprofiel uit en heeft deze buitenschoolse muzikale hobby's? 

Op deze wijze kan ik een profielschets van de leerling maken en deze is belangrijk voor de nulmeting te bepalen.

Er is weinig mogelijkheid tot testen omdat je meteen een betalend lid (20 USD + taxes) moet worden.

Je kunt wel een testwereld toetreden zonder te betalen maar daar word je niet meteen veel wijzer uit qua mogelijkheden van Hubs.

Hubs ziet er wel goed uit maar omdat je zo weinig kunt testen in de gratis versie, heb ik deze aan mij laten passeren. Het grootste gemis vind ik een degelijke testruimte voor deze app.

URL: https://hubs.mozilla.com/

• Visueel zijn de ruimtes op Hubs mooi gemaakt.
• Je kunt deze wereld in VR bekijken.
• Je moet geen extra applicatie downloaden.

Precies enkel mogelijk vanuit het Verenigd Koninkrijk, Canada, Verenigde Staten en Duitsland. Van waar deze beperking komt, is een raadsel maar bij registratie moet je aanvinken dat je in van deze gebieden woont.

Het grootste (en voor mij het enige) nadeel is de kostprijs.

Helaas betalende toepassing. Je kunt wel tijdens een 'pro'-proefperiode een wereld aanmaken en zelfs delen maar hier kun je dan nadien geen aanpassingen meer aan doen.

De wereld zelf heeft een limiet van 1000 bezoeken. 

Ook hier zijn geen linken naar externe websites mogelijk. Gebruikers kunnen mekaar niet zien tijdens het gelijktijdig benaderen van de ruimte. In geval van mijn oefening is dat goed maar voor sommige opdrachten zou het leuker zijn mocht deze opties er wel zijn.

CoSpaces was voor hetgeen wat ik wou maken de beste VR-omgeving die ik kon vinden. Mijn prototype is dus ook gemaakt in CoSpaces.

URL: https://cospaces.io/edu/

URL mijn experiment: https://edu.cospaces.io/QRK-VDZ

Visueel zijn de ruimtes in orde. Je hebt hier ook de mogelijkheid om met verschillende scenes te werken. Het allergrootste voordeel bevindt zich in de programmeeropties. Als maker kun je allerlei interactiviteit toevoegen aan deze ruimte waardoor de leerlingen de ruimte niet moeten verlaten om opdrachten te voltooien.

Je kunt CoSpaces als app installeren maar is geen vereiste en is ook raadplegen via een VR-bril.

KS Diest 

Enkele sfeerbeelden tijdens het experiment in KS Diest. Hiervoor heb ik eerst een brief opgesteld en verdeeld onder de leerlingen waarin ze toestemming geven tot het maken beeldmateriaal. Op de dag van het experiment had iedere leerling zijn toestemming bij met ondertekening van de ouders.

SJ Bilzen gaf totaal geen toestemming tot het maken van beeldmateriaal.

Titus Brandsmalyceum

Enkele sfeerbeelden van een workshop CoSpaces samen met mijn coach Paul van der Heijden.

Aan de slag

Het onderzoek is verdeeld geweest onder verschillende leerkrachten muzikale opvoeding in Vlaanderen en Nederland en via verschillende kanalen zoals: Smartschool, Facebook, LinkedIn, Klascement.net, …. .

Zowel leerlingen als leerkrachten proberen de escaperoom te voltooien. Leerlingen vullen wel een ander feedbackdocument in dan de leerkrachten.

Deze escaperoom heb ik ook aangeboden om te testen aan:

• Jeroen Heremans: vanuit gamification visie.
  • Deze heeft echter niet de tijd gevonden om de ruimte grondig te kunnen testen.
• Fei Wang: vanuit VR educatie.
  • Fei heeft het niet kunnen testen omwille van de taal. Aangezien zijn enkel Engels en Chinees spreekt, kon ze de ruimte niet voldoende testen.
• Johan Ardui: vanuit critical friend visie
  • Met Johan heb ik een doorloop gedaan en zijn bedenkingen genoteerd en meegenomen voor prototype 2.

Ontwerpgericht onderzoek.

Mijn experiment heb ik moeten bijsturen. Zo ben ik op ontwerpgericht onderzoek uitgekomen. Ik wilde een prototype ontwikkelen van een virtuele leeromgeving. Om dit te kunnen verwezenlijken, moest ik eerst op zoek gaan naar welke toepassing zich het beste leent voor mijn experiment. Het resultaat van dit deelonderzoek heeft u net hierboven gelezen.

Het idee is om een escaperoom te maken waarbij er muzikale kennis bijgebracht wordt. Ik moet gaan nadenken over wat wil ik bereiken met de leerlingen? Welke leerplandoelstellingen kan ik koppelen aan deze ruimte?

Leerplandoelstellingen (gebaseerd op het leerplan secundair onderwijs Katholiek onderwijs Vlaanderen D/2019/13.578/023 versie januari 2022:

• LPD 3: De leerlingen onderscheiden via het beluisteren muzikale bouwstenen (klankkleur - stemsoorten)
• LPD 3.1 Leerlingen herkennen elementaire muzieknotatie.
• LPD 4: De leerlingen onderzoeken aan de hand van aangereikte criteria hoe de bouwstenen bedoeling en onderwerp elkaar onderling beïnvloeden binnen een muziekstuk.
• LPD 5: De leerlingen beschrijven hoe verschillende artistieke uitdrukkingsvormen zoals muziek, beeld, woord/drama, dans en (audiovisuele) media elkaar beïnvloeden.
• LPD 7: De leerlingen brengen muziek in verband met tijd, ruimte, maatschappelijke domeinen en meer in het bijzonder de cultuur waarin ze voorkomen.

Wat wil ik hier onderzoeken?

• Op welke wijze vergroot deze werkvorm de motivatie bij de leerlingen? Is er meer motivatie?
• Hoe gaan leerlingen om met deze zelfstandigheid?
• Hoe ervaren leerlingen muzikale opvoeding op dit moment?

• Gratis mogelijk maar zeer beperkt.
• Gratis versie met maximaal 4 gebruikers.
• Je kunt heel weinig testen in de gratis versie en daardoor is het moeilijk te beoordelen kwestie gebruiksgemak.

• Bijkomend applicatie downloaden en installeren is noodzakelijk.

Engage is zeer zeker het onderzoeken waard. Er zijn ook al talrijke werelden op aangemaakt met educatieve doeleinden. Maar omdat je meteen in je buidel moet tasten, ben ik toch voor CoSpaces gegaan omdat deze zijn testversie wel uitgebreid is.

URL: https://engagevr.io/

• Visueel heel mooi.
• Je kunt deze wereld in VR bekijken.
• Heel veel mogelijkheden.

Leerlingen moeten deze ruimte verlaten om oefeningen te kunnen maken. Je kunt als leerkracht wel pdf-bestanden gebruiken om instructies en lesmateriaal te delen maar er kunnen geen effectieve oefeningen geïntegreerd worden.

Visueel zijn de ruimtes op FrameVr mooi in orde. Je kunt met acht leerlingen gelijkertijd in de ruimte aanwezig zijn. Dit biedt dus de mogelijkheid aan de leerkracht om effectief les te geven in de virtuele ruimte aan een beperkte groep.

Je kunt deze wereld in VR bekijken.

Navigatie vereist oefening. Zeker als je de ruimte met een VR-bril benaderd. Je kunt geen linken leggen naar externe websites er wel integratie mogelijk van YouTube en Vimeo filmpjes.

FrameVr kwam voor mij als tweede uit de bus omwille van het gebruiksgemak en mogelijkheden. Het feit dat leerlingen geen opdrachten kunnen maken in de ruimte zelf, heeft FrameVr uiteindelijk naar een tweede plaats gedreven.

URL standaard: https://learn.framevr.io/

URL mijn experiment: https://framevr.io/modig

Links: vragenlijst deel 2 voor de leerlingen. Aan de hand van dit document kan ik de nulmeting controleren i.v.m. de lesmethode te vergelijken die in deel 1 wordt bevraagt.

Rechts: feedbackdocument voor de leerkrachten.

Leerlingen en leerkrachten hebben hun toch in de virtuele wereld achter de rug.

Leerlingen: Zij vullen nu deel 2 in van de bevraging. Hierin ga ik polsen naar de motivatie bij deze lesvorm zodanig dat ik deze kan vergelijken met een traditionele werkvorm.

Uiteraard ben ik ook benieuwd naar wie heeft de game kunnen voltooien en op welk tempo? Wat vonden ze van de game? 

Zou er een verschil zijn tussen leerlingen van de A- en B-stroom?

Leerkrachten: Zij vullen een ander feedbackformulier in. Hierin wordt ook getoetst of de eindtermen die ik wil behalen ook effectief in deze virtuele wereld zijn opgenomen.

Decentraland is wel interessant om eens van naderbij te bekijken. Toch ben ik vrij snel van deze ruimte afgestapt omdat ze niet gebruiksvriendelijk aanvoelt.

URL: www.https://decentraland.org/

• Maar gedeeltelijk gratis te testen.
• Indien je decentraland optimaal wil gebruiken, zou je een aparte applicatie moeten downloaden.

• Navigatie verloopt niet zo vlekkeloos in deze ruimte en vergt oefening van de gebruiker. Gevaar op cybersickness.
• Niet gebruiksvriendelijk.

• Visueel ziet de ruimte er speels uit.
• Je kunt deze wereld in VR bekijken.

Er is mogelijkheid om eigen afbeeldingen en video's toe te voegen in de ruimte maar het aantal extensies en vooral de bestandsgrootte is zeer beperkt.

Afbeeldingen: jpg, jpeg, png

Video's: mp4, webm, ogg

Max 4 MB voor zowel video's als afbeeldingen!

Gedeeltelijk gratis.

Er is geen interactiviteit mogelijk tussen gebruiker en de ruimte. Pdf-bestanden kun je niet in deze omgeving plaatsen. Geen mogelijkheid om linken te leggen naar andere websites. Navigatie verloopt hakkelig in de VR-ruimte.

ArtSteps ziet er realistisch uit en is ideaal voor een virtuele expositie te houden maar om een interactieve virtuele leeromgeving te creëren, is het toch net niet wat ik zoek voor mijn experiment.

URL: https://www.artsteps.com/

• Visueel zijn de ruimtes op ArtSteps heel realistisch. 
• Je kunt deze wereld in VR bekijken.
• Je moet geen extra applicatie downloaden.

Leerplan D/2019/13.578/023 versie januari 2022:

Analyseren

Vanuit de verschillende bevragingen zijn er allerlei verschillende bevindingen gekomen. Deze kunt u lezen op de pagina 'conclusies'.

Om het overzicht te bewaren heb ik de grafieken opgehangen op mijn whiteboard om zo alles naast mekaar te kunnen bekijken. Dit geeft toch meer inzicht over het geheel.

Waar wilde ik een antwoord op verkrijgen met dit experiment?

• Op welke wijze vergroot deze werkvorm de motivatie bij de leerlingen? Is er meer motivatie?
• Hoe gaan leerlingen om met deze zelfstandigheid?
• Hoe ervaren leerlingen muzikale opvoeding op dit moment?
• Hoe leerkrachten t.o.v. deze werkvorm?

• Je kunt geen grote projecten bouwen.
• Gratis mogelijk maar zeer beperkt.

• Niet echt gebruiksvriendelijk.

Niet kunnen testen omdat ten tijde dat ik ging experimenteren met deze ruimte, was ze al uit dienst gegaan. Deze ruimte werd vervangen door Microsoft Mesh.

Bij het testen van deze omgeving ben ik vrij snel afgehaakt omwille van het gebruiksvriendelijke.

Deze ruimte heeft zeker potentieel maar voor kleine projecten.

URL: https://www.spatial.io/

• Visueel zijn de ruimtes op Spatial heel realistisch.
• Navigatie reageert in deze ruimte heel degelijk.
• Avatars creëren gaat zeer uitgebreid.
• Je kunt deze wereld in VR bekijken.

Criteria voor de virtuele ruimte:

• Gebruiksvriendelijk
• Opdrachten mogelijk in de virtuele omgeving
• Toegankelijk met en zonder een VR-bril
• Liefst gratis

Met deze criteria in het achterhoofd heb ik een achttal omgevingen getest. Dit deelonderzoek heb ik uit de doeken gedaan.