Logboek van een zoektocht naar Sporen van betekenis - nov.2023

In dit logboek heb ik gemijmerd en gereflecteerd, alleen en met anderen, over het onderzoek en de opdrachten, over wat zich gaandeweg toonde, of niet zichtbaar wou worden. Het is mijn persoonlijke, chronologische weergave van deze zoektocht.  Ik schreef en tekende en beiden waren helpend. Ik heb de handgeschreven teksten overgetypt en verbindingen gemaakt met de inhouden van het begeleidersverslag en de Reserach Days, daar waar ze elkaar versterken. 

Het (foto)boek inspireerde door het thema en liet voldoende leegte om door mij te worden ingevuld met tekeningen en tekst. 

Na een gesprek met collega GDR(voormalig opleidingshoofd), schreef hij deze gedachte voor mij uit: 

Kunnen we het kunstzinnige onderwijzen? Als we niet weten hoe we kunst kunnen onderwijzen, als er geen consensus is over het onderwijzen van kunst, hoe kunnen we dan veronderstellen dat onze aanpak een leerproces op gang zou brengen, laat staan dat we onze studenten zouden kunnen beïnvloeden in hun “kunstzinnige” uitingen. Is bij sommige studenten de aandacht voor kunst al niet in de kiem aanwezig of door opvoeding meegegeven? Zijn het deze studenten die het kunstzinnige aanbod van de opleiding oppikken en verder verdiepen? Kunnen er hierdoor ongelijke kansen ontstaan?

Eventuele vragen voor vragenlijst studenten:

eerst algemene vragen, cf grondhouding, daarna verdiepend:

Hoe kijken alumni naar de opleiding terug? Hebben zij de speelse blik kunnen bewaren? Heeft de kunstzinnige onderdompeling hun cultureel bewustzijn verdiept zoals wij beoogden en hoe/waar geven zij dat vandaag een plek?

Welke rol speelt kunst (nog) in hun (professioneel) leven?

Wat is jouw vroegste herinnering aan kunst?

Wat begrijpt de opleiding onder: kunstzinnig, cultuurbewust, multiperspectief, narratief, 100talen

Biesta: in dialoog met de werled, aangedaan worden,

onderwijzen begrijpen als tonen, als richten van aandacht...

Moet  je iets van kunst kennen om met kunst aan de slag te gaan, zoals in Pjk de opbouw van de opleiding werd vormgegeven? 

Had jij al ervaringen met kunst voor jij aan de opleiding begon? Zo ja, welke?

Zo nee,  het je enig idee hoe dat kwam?

TEGENSTEM (collega GDR) 

Kunst wordt onderwezen als een 'taal', een 100-talige manier van kijken, een vorm van expressie, een 'stem'. Voor kinderen (en dus ook voor studenten) kan dit een therapeutische ervaring inhouden, een manier van leren, een manier van 'leren zichtbaar maken'. Deze ervaring is nooit neutraal, ze kan een positief effect hebben op de verdere ontwikkeling als professional, toch moeten we er ons ook van bewust zijn dat ook negatieve ervaringen mogelijk zijn. Negatieve ervaringen die studenten doen blokkeren, doen wegkijken van kunst, en het kunstzinnige.

DISSEMINATIE (ABSTRACT voor congres) 

The Bachelor of Early Childhood Education and Care (BECEC) program at the Erasmus Brussels University of Applied Sciences and Arts uses an arts-based approach to supporting students and educators to develop stronger insights about both their own and children’s cultural identity and builds professional and socio-culturally responsive interactions in which children, regardless their background, can flourish (Tschida, 2009).

The early childhood education and care program refers to this as “Growing through Art”; a concept that influences children and professionals in a powerful way. “Growing through art” enables students to build personal and collective identities as well as tolerance, acceptance and appreciation of others. Additionally, reflecting upon children’s everyday creations and stories, educators observe and discover different arts-based languages to express themselves as well.

According to Hannah Arendt, education can be seen as an intergenerational process in which children and adults try to find a way to live together in a common world, who already exist when children enter it, but has to be renewed by the new generation. 

Based on the conviction that art can touch people and bring them to profundity, an artistic approach was used to examine how alumni today give ‘the Growing through Art’ concept a place in their (professional) lives.

Postcards were used to collect images and memories, that were then deepened through visual work with a focus group, in  co-creation with children. The qualitative research provides insight into professionals' approaches to powerful child imagery, intergenerational action and it reveals personal reflections on various culturally relevant themes acquired through the Growing through Art program. 

10-10-2024

TEGENSTEM

Ik las een artikel in 'De Standaard'(krant), van professor Duyck en ook al ben ik sceptisch tov zijn overtuigingen, ik voel een kern van waarheid.

Ik breng het gebrek aan veerkracht ook in mijn lessen ter sprake. We moeten daar iets mee.

Waar zit de overeenkomst, waar de tegenstelling?

Ik ging in overleg met collega GDR, hij vulde aan in functie van onderwijscontext:

(...) Onderzoek toont aan dat het verwerven van basis academische vaardigheden zelfs voor de allerjongste kinderen een positieve invloed kan hebben op hun latere schoolloopbaan. Actuele resultaten van PISA onderzoek tonen aan dat kinderen in Vlaanderen steeds minder goed scoren op lezen en wetenschappelijke geletterdheid. Ook voor creatief denken scoort de Vlaamse leerling slechts gemiddeld. Zal het onderwijzen van kunst / het kunstzinnige hier verandering brengen? Maakt het al geen jaren deel uit van het curriculum van ons basisonderwijs? En met welke resultaten? Tijd om academische vaardigheden meer op de voorgrond te zetten (...)?

21-10-2024

We waren allemaal ontroerd door de presentatie van de eerstejaars hun portfolio. We kregen zoveel moois terug, inzichten en oprechte dankbaarheid omdat we hen opnieuw als kinderen leerden kijken en creëren en omdat het voor hen zo lang geleden was(...)

De twijfel die ons bezighield de laatste jaren verdween. 

26-10-2024 15u02

Daarnet heb ik op verzenden geduwd naar 275 e-mailadressen van afgestudeerde alumni. Het zouden ze allemaal moeten zijn, misschien een enkeling vergeten. Dit is zoooo spannend, dit is echt een speciaal moment. Het was een zoektocht naar de juiste formulering, beeld, titel, .. te veel, te weinig prijsgegeven, gestuurd of net te minimaal omschreven? Maar ook een pak van mijn hart want een grote stap die de rest van mijn onderzoek zal bepalen. to be continued.

15u06: 3 geadresseerden: ERROR

Ik hoorde dat in grote hoeveelheden sturen via mail, makkelijk als SPAM wordt behandeld ...probleem.

Ik kreeg de dag erna al respons, per mail met de info dat de kaart al op de post zat. Bedenking: wat ik tot nu toe kreeg zat qua beeld in de sfeer van natuur? De gekozen foto is misschien te sturend, teveel associatie met het natuurproject? 

Ik moet dringend de facebookpost en de social media aanpakken? Ik denk dat daar meer winst in zit. Wordt vervolgd..

7-11-2024

Het gaat (te) traag, ik maak me zorgen. Het lijkt stil te staan, ik moet een trigger de wereld insturen zodat het opnieuw onder de aandacht komt. Zodra ik persoonlijk stuur, via socials, gaat het beter, maar dat probeer ik (nog) niet te doen. Ik kreeg een kaart, zomaar, via de post, van een studente die in 2019 afstudeerde. Ze nam de moete zelf iets te maken. Zo mooi..

Dit zijn misschien goede criteria: zelf gemaakt, fysiek of digitaal, foto of gecreëerd beeld, etc. Dit zijn ook de parameters in de data om het onderzoek te voeren en de conclusie te verdiepen? 

21-11-2024

De social media hebben duidelijk hun werk gedaan, het is de taal van vandaag die spreekt. Ik kreeg via diverse kanalen respons, ook 1 negatieve. Op de onderzoeksdag in Utrecht pitchte ik mijn onderzoek. Er was nadruk op het ook verwerken van wat niet als antwoord binnenkwam. Maar hoe meer ik erover nadenk, hoe meer ik besef dat het niet gaat over 'of' het werkt, dat kunstzinnig curriculum, maar hoe het werkt, en daar krijg ik antwoord op, veel enthousiame, maar geen overdaad aan post...helaas.

9-12-2024

Ondertusssen gaat het snel. Ik kreeg tot nu toe ongeveer 45 reacties, ook een paar met vertraging en er zijn er ook nog onderweg. Ik verwerk nu via codes. Ik heb vrijdag met Miriam de codes herzien. Oef! Ik denk dat ik nu de juiste termen te pakken heb, mijn vorige waren veel te ruim, ik reed mezelf vast. Frustrerend.

Eigenlijk zou ik gewoon fulltime met onderzoek willen bezig zijn .. ik vind het heel fijn om onderzoek te doen. Maar het portfolio en het belonging project van 2Pjk eisen mijn aandacht op. Jammer, want de veelheid doorkruist de efficiëntie.

9-12-2024

Mogelijke workshops met de focusgroep:

houtskooltekeningen met stop-motion (zie website)?

Illustreren van poetic transcript?

Werken in 2 groepen: eerst de kinderen en daarna de studenten? 

EIGEN WERK INBRENGEN

De kinderen schetsen? snelschetsen? 

Animatie voor het idee dat alles in beweging is.

Wat betekent kunst in jouw leven? 

7-1-2025

Ik had een gesprek met Kaat (critical friend), opleidingshoofd en meegegeroeid in de kusntzinngie rode draad, over het focusgesprek met de amlumni. 2 vragen kwamen naar boven: Wat betekent kunst in jouw leven vandaag? Is kunst een meerwaarde en hoe? Ze gaf aan dat ze nieuwsgierig was naar wat haar dochter hier zou op antwoorden. Het idee van kinderen + alumni blijft overeind, de concrete uitwerking is nog niet helder...

Doe ik 2 sessies? Apart of met de kinderen? Gebruik ik hun reflecties van tijdens Pjk? Of vertrek ik van de postkaarten? 

Waar vind ik de kinderen? Brengen de alumni die mee? 

14-1-2025

YES, ik denk dat ik de grote lijn vast heb voor de vervolgsessies, dankzij Charlotte, (bijna) alumni die nog enkel haar BP moet verdedigen. We hadden gisteren een gesprek ivm haar onderzoek. Zij vroeg naar het mijne, dit voelde zo fijn, écht meerstemmig. Ik legde haar de struggle voor: kinderen? Hoe oud, hoeveel? Welke vraag? Met of zonder alumni? Focusgroep? Hoe concreet? Zij draaide het om, ze dacht aan de kinderen van haar klas, jong maar mondig: Vraag het aan hen, wat kunst voor hen betekent en leg dat dan voor aan je focusgroep? Zij kunnen dit dan op hun beurt koppelen aan de postkaartinhoud? 

16-1-2025

Mijn kunstenaarschap zal ik laten binnenkomen in de eindfase, met een houtskooltekening op groot formaat, waabij ik allerlei participatieve ( alumni, kinderen, ouders en collega's) vraag om mijn aanzet te vervolledigen en /of af te breken? Dit is een metafoor voor stem, tegenstem, afbraak, opbouw, co-creatie en participatie. Wat ik precies zal tekenen weet ik nog niet, maar ik denk aan een landschap - wolken - als start. Deze lifesessie zal omgezet worden in een stopmotion film, als presentatie? 

Tekst én beeld? Citaten van de postkaarten? Uitdelen en vragen om iets over te tekenen, illustreren? 

Tijdens het focusgesprek moet ik zeker de frictie bevragen, waarom het wel of niet moeilijk was om ze (postkaarten) te sturen/delen? Wat hield hen tegen? Waarom ging het zo traag soms?

24-1-2025

Een nieuwe wending na gesprekken met collega's over de ingreep met de kinderen. Omdat  we de verbeelding van de kinderen willen vangen, hun 100 talen willen laten zien, wil ik vertrekken van de beelden op de postkaarten. Nele merkte op dat de postkaarten zo weinig creativiteit lieten zien.. 

Dat is ook zo, voor mij evident, ik ken ondertussen hun taal en expressiewijze. Het gaat om wat eronder zit, daar ga ik naar op zoek. Het afstralen, de indruk, de sporen, de voetstappen ... alweer een beetje vervaagd misschien. Bij deze heb ik mijn titel: Sporen van betekenis.

De focusgroep zal daarna met  kind + postkaart + beeld + tekst in co creatie gaan. Ik zal tekenend verbinden.

26-1-2025

Een vraag die ik me stel, moet ik bij de codes ook geen oog hebben voor het actieve, het in beweging gebracht worden, het engagement? (Booth-stuitereffect)

Waarbij ik dan kan zoeken of het in de maatschappelijk veranderende doelen ligt: de kunstenaar/mens, wakker gemaakt door de kunst en daardoor actie onderneemt? Welke actie: persoonlijke of werkgerelateerde (analyseren)?

Omdat bezig zjn met kunst zaken zichtbaar maakt (beleven met alle zintuigen),  je kan doen ontwaken (opletten voor overprikkeling- opening up but also protect yourself!)

Hoe meer ik in Booth over 'verandering teweegbrengen' lees, hoe meer codes ik ontdek en eigenlijk ook emergenties.

4-2-2025

YES,YES,YES, ze komen met zes. Het was niet eens zo moeilijk, Nina en Maarten waren de eersten die toezegden. Charlotte was er van bij het begin bij en Ilham was ook direct bereid. Ine gaf antwoord na een extra bericht en na dit telefoontje daarnet met de leidinggevende van Yasmine, is ook zij lid van de fotusgroep. SUPER want divers en een mooie doorsnede van Pjk!

8-2-2025

Ik had gisteren zinvol overleg over het onderzoek. De hele dag had concreet betekenis in het kader van de volgende stappen. Zowel in de ochtend met Miriam waren de suggesties direct bruikbaar en het aansluitend gesprek met Heleen was geruststellend en waarderend. Waar ik mee aan de slag moet: navolgbaarheid van de verschillende stappen verduidelijken, keuzes maken, concepten uitschrijven en literatuur toevoegen, de kern beschermen van waar ik mee bezig ben. Hoe mooi vind ik dat klinken!!! Het is een vorm van krachtig kijken, het is veel positiever dan 'afbakenen'. Het is zoals 'more then human'. We hadden het ook over het non-verbale, dat kunst een taal is, die je niet hoeft te kennen om ze toch te begrijpen want het gaat om geraakt worden.Ik denk dat mijn kunsteducatieve visie in de kwetsbaarheid zit, de troost, de verwondering, het niet begrijpen, de mythos, de metaforen en poëzie en het voelen.

15-2-2025

Het atelier met de kinderen was fijn! Ik had naast Charlotte (juf en alumni) ook 4 studenten die, vanuit, de engagementstaak, hun participatie bij BrOLL wilden opnemen. Ik was blij dat ze er waren! Er werd gefilmd, gefotografeerd en geregistreerd. Ik zal hen n ook volgende woensdag inzetten als registrators. 

Een bedenking: ik heb nog geen data geanalyseerd maar misschien had ik de kinderen eerst moeten vragen waarom ze een postkaart hebben gekozen, net deze? Ik wilde de verbeelding vooral zijn werk laten doen. Ook het analyseren kost nog wat tijd! Wat wil ik gebruiken en HOE?

Vragen voor de focusgroep:

• Op welke manier worden jullie door kinderen geraakt? 
• Waar toont dit zich? professioneel<->persoonlijk
• Waar bevond zich de weerstand tov de kunstzinnigheid? 

7-3-2025

Het einde komt dichter, ik denk dat het niks te vroeg komen. Het houdt me bezig, het houdt nooit op vooral, alles wat ik lees, hoor, voel, kan ik betrekken en krijgt z'n plek in 'wat kunst teweeg kan brengen'. Het is vooral de troost en de hoop die tot verandering kunnen leiden. Optimism is a moral duty, zegt Karl Poppe en dat is zo waar! In deze turbulente tijden is ht geloof dat het anders kan cruciaal  om tegenbeweging in gang te zetten en de kinderen mee te geven dat er toekomst is, die zij in handen mogen nemen en vormgeven,durven DOEN zonder angst om fouten te maken, vanuit het vrije gevoel dat zij en alle mensen er gewoon toe doen, zijn zonder te moeten worden, vanuit liefde voor de wereld - AMOR MUNDI

24-3-2025 Ik diende een navormingstraject 'kunst voor jonge kinderen' in, dat werd  goedgekeurd en  vanaf volgend academiejaar (2025-2026) van start gaat. Het atelier en de atelierista spelen daarin de centrale rol.