Welkom
"Wat heeft mijn leven nog voor zin?"
Die vraag hoorde ik niet op een podium, maar aan het einde van de repetitie uitgesproken door een man wiens ogen tegelijk leeg en vol waren. Als theatermaker in de wereld van forensische zorg binnen een tbs kliniek raakte deze vraag van mijn speler mij. Er werd mij iets wezenlijks gedeeld wat betekenisvol maar ook spannend was. Hoe moest ik precies reageren?
Inmiddels ben ik in de loop van de tien jaren dat ik werk als theatermaker in deze gesloten setting vertrouwder geraakt in het aangaan van deze gesprekken. De patiënten (want zo worden mijn spelers hier genoemd) kampen vaak met vragen over betekenis van het leven.
Als (theater)docent bij de opleiding Verpleegkunde bij Hogeschool Utrecht kwamen deze levensvragen als een boemerang bij mij terug. Nu kwamen studenten na hun stage vertellen wat zij hadden beleefd. “Mijn patiënt vraagt zich af hoe hij om moet gaan met schuld’, “ Mijn patiënt worstelt of hij ooit nog een goede vader voor zijn kinderen kan zijn”. De studenten benoemen vaak hoe zij van binnen verstijven. Want hoe geef je als hulpverlener in opleiding antwoord op een existentiële kreet die geen pasklare oplossing verlangt, maar een echt contact?
Studenten in de forensische zorg worden dagelijks geconfronteerd met rauwe, ongefilterde levensvragen. Over verlies, toekomst, vaderschap, schuld en dood. Vragen die niet alleen de patiënt, maar ook de hulpverlener blootleggen.
In dit onderzoek neem ik je mee in mijn zoektocht naar hoe theater als kunstvorm én leermiddel studenten kan helpen om deze ontmoetingen met moed en empathie aan te gaan.
Ik heb verhalen verzameld. Van studenten die zoeken, patiënten die worstelen, en van professionals die laveren tussen nabijheid en afstand. Die verhalen heb ik verweven tot een theatervoorstelling. Een levend leerlandschap waar zorg en kunst elkaar raken.
Centraal staat de vraag: Hoe kan een theatervoorstelling, met bijbehorende educatie, bijdragen aan de vorming van hbo-hulpverleners in de forensische zorg in het omgaan met levensvragen van patiënten?
In dit arts-based onderzoek gebruik ik mijn makerschap als lens. Want waar woorden tekortschieten, laat spel ons voelen. Waar denken vastloopt, opent verbeelding de deur.
Wil je direct een deel uit de voorstelling Dagdagelijkse Dilemma's meemaken? Druk op de audio en ik neem je mee naar: De weg naar buiten
Foto achtergrond: spelers Theater Buiten de Muren wachten tot zij op kunnen| fotograaf Valerie Kuijpers
Leeswijzer
Dit onderzoek bestaat uit meerdere hoofdstukken die samen een zoektocht vormen naar de rol van theater in het bespreekbaar maken van levensvragen binnen het (forensisch) zorgonderwijs. Centraal staat de hoofdvraag:
Hoe kan een theatervoorstelling, met bijbehorende educatie, bijdragen aan de vorming van hbo-hulpverleners in de forensische zorg in het omgaan met levensvragen van patiënten?
Mijn research catalogue opent met het hoofdstuk Achter de schermen, waarin ik mijn persoonlijke motivatie en aanleiding voor dit onderzoek beschrijf. In het hoofdstuk Methode licht ik mijn deelvragen, werkmethodes en een beknopt theoretisch kader toe.
Daarna volgen vier inhoudelijke hoofdstukken:
-
Spelen met ongemak Werken met verhalen van studenten
Onderzoek naar hoe verpleegkundestudenten levensvragen ervaren in hun contact met patiënten. Deze verhalen vormen de basis voor theatrale scènes en geven inzicht in beginnende handelingsverlegenheid. -
De praktijk zoekt de spots op Werken met verhalen van hulpverleners en patienten
Verkenning van de beleving van levensvragen bij ervaren hulpverleners en forensische patiënten. Dit hoofdstuk introduceert meerstemmigheid en contrasteert met het studentenperspectief. -
Krachten van theater bij levensvragen
Analyse van mijn theatraal-educatieve werkwijze: hoe scènes gebaseerd op praktijkverhalen bijdragen aan bewustwording en reflectie bij studenten. Inclusief publieksreacties en artistieke observaties. -
Beleven is voelen en denken
Reflectie op de rol van reflectie en embodied learning in theatereducatie. Wat is de waarde van fysieke, emotionele betrokkenheid in het bespreken van levensvragen?
Aansluitend volgt het hoofdstuk De voorstelling & het maakproces, waarin ik beschrijf hoe de voorstelling en bijbehorende theaterworkshop tot stand kwam, met aandacht voor de samenwerking met studenten, spelers en professionals.
Het onderzoek sluit af met drie aanvullende hoofdstukken:
-
Conclusie, waarin ik antwoord geef op de hoofdvraag.
-
Kritische reflectie, waarin ik als maker en onderzoeker terugblik op het proces, methodes en ethische keuzes.
- Logboek, waarin je mijn onderzoekstappen, keuzes tijdens dit traject kunt zien
-
Bronvermelding, waarin ik gebruikte literatuur en bronnen verantwoord.
Deze volgorde is belangrijk om mijn denklijn als onderzoeker te volgen: van persoonlijke motivatie, via verkenning van perspectieven, naar artistieke toepassing en betekenisgeving.
Daarnaast wil ik je nog meegeven dat je in sommige hoofdstukken een dagboektekening ziet. Hierbij kun je op de audio drukken. Daarmee neem ik je mee in een persoonlijke gedachte of analyse van mij.
Ten slotte: je kunt navigeren via het hoofdmenu, en je kunt ook hieronder op de hoofdstukken klikken. Mocht je terug willen naar deze homepage dan kun je op dit symbool drukken (linksboven op elke pagina)
